Δελτίο τύπου

Γυναίκες, Διακυβέρνηση, Πανδημία

Αθήνα, 7 Σεπτεμβρίου 2021

Το Εργαστήριο Σπουδών Φύλου του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών διοργάνωσε τον Ιούνιο δύο διαδικτυακές εκδηλώσεις, μια διάλεξη και μια συζήτηση πολιτικής, στο πλαίσιο του έργου ProGender. Τον συντονισμό των εκδηλώσεων έκανε η Επιστημονική Υπεύθυνη του έργου Μαρία Στρατηγάκη Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Παντείου, πρώην Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Πρόνοιας και Ισότητας στο δήμο Αθηναίων.

Στην διάλεξη με τίτλο «Το φύλο στην πανδημία και διακυβέρνηση μετά την κρίση» που πραγματοποιήθηκε στις 14 Ιουνίου 2021, η Άννα Καραμάνου (πρώην μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου- Πρόεδρος της επιτροπής FEMM) ήταν η κύρια ομιλήτρια. Στον χαιρετισμό της στην εκδήλωση, η Πρύτανις του Παντείου Πανεπιστημίου Καθηγήτρια Χριστίνα Κουλούρη ανέφερε ότι στα 23 πανεπιστήμια της χώρας, υπάρχουν μόνο 3 γυναίκες Πρυτάνεις. Από τα στοιχεία εισαγωγής του 2020 παρά το γεγονός ότι η πλειονότητα των φοιτητών που εισήλθαν στο Πάντειο Πανεπιστήμιο ήταν γυναίκες, υπάρχει δυσαναλογία στον αριθμό των κατόχων M.Sc. και Ph.D. και οι διαφορές αυξάνονται όταν πρόκειται για μέλη ΔΕΠ. Από τα 93 Μέλη ΔΕΠ, 59 είναι άνδρες και 34 είναι γυναίκες. Όπως εξήγησε, οι γυναίκες σε θέσεις εξουσίας, ιδίως οι πολιτικοί, δεν πρέπει να κρίνονται από το φύλο τους, αλλά από τις πολιτικές τους θέσεις, τις συνεισφορές τους και τις πολιτικές τους, όπως αξιολογούνται οι άνδρες πολιτικοί.

Η Άννα Καραμάνου υποστήριξε ότι ο Covid-19 αποκάλυψε την ευπάθεια του παγκοσμιοποιημένου κόσμου (υγειονομική κρίση, οικονομικός αντίκτυπος, ανεργία, ένταση της ενδοοικογενειακής βίας). Η πανδημία απειλεί να αναιρέσει την πρόοδο που είχε σημειωθεί στην ισότητα των φύλων και λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής των προϋπαρχουσών συστημικών ανισοτήτων (αμοιβή, απασχόληση, οικογενειακές υποχρεώσεις φροντίδας, ισορροπία επαγγελματικής/ ιδιωτικής ζωής, ασφάλεια στην εργασία, δημοκρατικό έλλειμμα στα όργανα λήψης αποφάσεων). Στην Ελλάδα, τον Ιανουάριο του 2020 μόνο 7 γυναίκες κλήθηκαν να συμμετάσχουν στην 19μελή επιτροπή έκτακτης ανάγκης του ΠΟΥ για τον Covid-19 και μόνο 2 γυναίκες στα 12 μέλη του συμβουλευτικού σώματος.

Παράλληλα αναφέρθηκε στον αξιοσημείωτο ρόλο των γυναικών-αρχηγών στη διαχείριση της πανδημίας. Σε διεθνές επίπεδο, οι χώρες με επικεφαλής γυναίκες, είχαν πολύ καλύτερα αποτελέσματα με λιγότερους θανάτους και μικρότερη διασπορά της νόσου (Νέα Ζηλανδία, Ταϊβάν, Φινλανδία, Νορβηγία, Δανία, Ισλανδία). Όταν οι γυναίκες αρχηγοί ήλθαν αντιμέτωπες με την πανδημία, ανέλαβαν αμέσως δράση  και απευθύνθηκαν στους πολίτες, όχι με πολεμικές κραυγές και μεταφέροντας την ευθύνη σε άλλους,  αλλά με τη γλώσσα της ειλικρίνειας, της ενσυναίσθησης και της συμπόνιας. Για τις γυναίκες αρχηγούς η αντιμετώπιση της πανδημίας ήταν μαραθώνιος αγώνας. Για πολλούς άνδρες πόλεμος (Τραμπ, Μπολσονάρο, Όρμπαν), με μοιραία αποτελέσματα. Οι γυναίκες αρχηγοί, σύμφωνα με την έρευνα του Harvard Business School, κατέρριψαν το μύθο ότι η συμπόνια και η έκφραση συναισθημάτων δεν ταιριάζουν στους ηγέτες.

Στην μετά τον Covid-19 εποχή, τα συστήματα υγείας απαιτούν ριζικές αλλαγές που να διασφαλίζουν την συμπερίληψη του φύλου. Μια ανοικτή, χωρίς αποκλεισμούς και διαφανής επικοινωνία πρέπει να έχει προτεραιότητα απέναντι στις παραδοσιακές ανδροκρατούμενες μορφές διακυβέρνησης. Οι πολιτικές συλλογής δεδομένων της διακυβέρνησης πρέπει να περιλαμβάνουν δεδομένα φύλου. Η μετά Covid εποχή δίνει  μια σημαντική ευκαιρία στις γυναίκες να συμμετάσχουν στην κοινωνική και οικονομική ανάκαμψη, ώστε να δοθεί ώθηση σε μια πιο πράσινη ανάπτυξη, με δικαιότερη κατανομή του πλούτου του πλανήτη και ισορροπημένη συμμετοχή των φύλων σε όλες τις ευθύνες της δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας. Τα βασικά κονδύλια για την ανασυγκρότηση πρέπει να ενσωματώσουν τη διάσταση του φύλου και να διασφαλίσουν ότι οι γυναίκες μπορούν να επωφεληθούν πλήρως όσον αφορά την απασχόληση και την επιχειρηματικότητα. Η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλες τις πολιτικές (gender mainstreamig) και ένας προϋπολογισμός που θα λαμβάνει υπόψη τις ανισότητες των φύλων (gender budgeting), θα πρέπει να καθοδηγούν την Κυβέρνηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Στη συζήτηση πολιτικής με τίτλο «Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Πανδημία. Το φύλο κάνει τη διαφορά;» που έλαβε χώρα στις 29 Ιουνίου 2021 συμμετείχαν:

  • Η Μαρία Ανδρούτσου (Δήμαρχος του Αγίου Δημητρίου Αττικής) παρουσίασε πώς ο Δήμος αντέδρασε στην πανδημική κρίση δημιουργώντας προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας για την υποστήριξη ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Στην πρώτη γραμμή του δήμου εργάζονται γυναίκες σε θέσεις υψηλού επιπέδου, όπως το Διοικητικό και το Οικονομικό τμήμα. Ενεργοποιήθηκε μια 12ωρη τηλεφωνική γραμμή, 7 ημέρες την εβδομάδα για ευάλωτες ομάδες, στις οποίες πολίτες που δεν μπορούσαν να μετακινηθούν από τα σπίτια τους (ηλικιωμένοι, άτομα με ειδικές ανάγκες, με χρόνιες ασθένειες) καλούσαν αυτή τη γραμμή για υποστήριξη των άμεσων αναγκών τους. Στην πρώτη καραντίνα οι κοινωνικοί λειτουργοί και οι ψυχολόγοι του δήμου πραγματοποίησαν 3.000 τηλεφωνικές κλήσεις σε ηλικιωμένους και ευάλωτους πολίτες για να διασφαλίσουν ότι οι ζωτικές τους ανάγκες (ρύθμιση ιατρικών συνταγών, παράδοση φαρμάκων στο σπίτι, παράδοση σούπερ μάρκετ, μεταφορά στα κέντρα εμβολιασμού) ήταν σε προτεραιότητα. Μέρος των οικονομικών μέτρων για τη στήριξη των τοπικών αγορών ήταν η απόφαση αναστολής για έξι μήνες των δημοτικών τελών και φόρων για μικρές επιχειρήσεις που ανέστειλαν τη λειτουργία τους κατά τη διάρκεια της καραντίνας.
  • Η Alida Johanne Domaas (Δημοτική Σύμβουλος του Δήμου Τρόντχαϊμ) παρουσίασε τις έμφυλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Από το 1982 τρεις στους πέντε δημάρχους ήταν γυναίκες. Σήμερα το 47% του δημοτικού συμβουλίου αποτελείται από γυναίκες. Οι γυναίκες πολιτικοί επηρεάζονται με διαφορετικό τρόπο από τους άνδρες. Μια έρευνα που διεξήχθη από τη Διεθνή Αμνηστία της Νορβηγίας έδειξε ότι 2 στις 3 γυναίκες πολιτικοί έχουν βιώσει διαδικτυακή παρενόχληση. Επίσης, παρά την ισότητα των γυναικών, οι γυναίκες στα δημοτικά συμβούλια είναι πιο σιωπηλές από τους άνδρες. Συχνά οι άνδρες μιλούν περισσότερο από τις γυναίκες σε συζητήσεις και κατά τη διάρκεια του κορωνοϊού όπου οι συναντήσεις έγιναν ψηφιακές, οι γυναίκες αρνούνταν να πάρουν το λόγο.
  • Η Dóra Björt Guðjónsdóttir (Δημοτική Σύμβουλος του Δήμου Ρέικιαβικ) ανέφερε ότι το δημοτικό συμβούλιο έχει περισσότερες γυναίκες από ποτέ (15 γυναίκες και 8 άνδρες). Από τα 8 τμήματα του δήμου σε 5 υπάρχουν γυναίκες ηγέτες. Η στρατηγική τους είναι ένα «Πράσινο Σχέδιο», ένα σχέδιο αποκατάστασης, με τρεις διαστάσεις (οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική). Στην πανδημία ξεκίνησαν ένα παρατηρητήριο σε θέματα κοινωνικής πρόνοιας και εργασίας και λαμβάνουν τριμηνιαίες εκθέσεις στην εκτελεστική επιτροπή του δήμου σχετικά με το τι συμβαίνει σε θέματα κοινωνικής πρόνοιας και εργασίας, προκειμένου να προσαρμόσουν τα μέτρα τους, βάσει αριθμών και στατιστικών. Στην πανδημία βοήθησαν τις μειονότητες, τους ηλικιωμένους χρησιμοποιώντας νέους τρόπους για να αποτρέψουν την απομόνωση και τους άστεγους με την ενοικίαση σπιτιών.
  • Η Ειρήνη Κουνενάκη (Επικεφαλής της Δημ. Παράταξης «ΕΜΕΙΣ, η Πόλη μας» στο Δήμο Παλλήνης Αττικής) ανέφερε ότι στην πανδημία η ανισότητα των φύλων χτυπήθηκε για άλλη μια φορά. Τόνισε ότι μόνο το 20% των τοπικών και περιφερειακών εκλεγμένων πολιτικών στην Ευρώπη είναι γυναίκες και το 29% των συμβούλων. Οι κοινωνικές υπηρεσίες του δήμου ανέπτυξαν την πρωτοβουλία και φροντίζουν τις γυναίκες που έχουν ανάγκη. Η περίοδος μετά τον Covid είναι μια ευκαιρία για αλλαγή ζητημάτων και αντιλήψεων που σχετίζονται με την τοπική διακυβέρνηση και την τοπική συμμετοχή, είναι μια έκκληση αφύπνισης για ισότητα των φύλων, ιδίως στην τοπική διακυβέρνηση.

Τα βίντεο των εκδηλώσεων έχουν αναρτηθεί στη σελίδα στο Facebook @ProGenderproject

Για περισσότερες πληροφορίες 

email progender@panteion.gr

Facebook https://www.facebook.com/ProGenderproject , Ιnstagram https://www.instagram.com/progenderproject/  Twitter https://twitter.com/ProGender_hub

Το έργο ProGender: A Digital Hub on Gender, the Covid-19 Crisis and its Aftermath, χρηματοδοτείται από το Ταμείο Διμερών Σχέσεων του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου της περιόδου 2014-2021 (ΧΜ ΕΟΧ 2014– 2021) που υπάγεται στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Οι επιχορηγήσεις ΕΟΧ αντιπροσωπεύουν τη συμβολή της Ισλανδίας, του Λιχτενστάιν και της Νορβηγίας σε μια πράσινη, ανταγωνιστική και χωρίς αποκλεισμούς Ευρώπη. Οι τρεις δότριες χώρες συνεργάζονται στενά με την ΕΕ μέσω της συμφωνίας για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ). Για την περίοδο 2014-2021, οι επιχορηγήσεις του ΕΟΧ ανέρχονται σε 1,55 δισ. Ευρώ.